“Anime” thật ra cũng chỉ là cách người Nhật dùng để phát âm chữ “animation” tức là phim hoạt hình. Như vậy anime có thể hiểu là phim hoạt hình Nhật. Ấy nhưng bản thân anime lại thay đổi hoàn toàn khái niệm “phim hoạt hình”.
Ở nhiều nước phương Tây, Mỹ và ngay cả Việt Nam, khi nhắc đến “phim hoạt hình” chúng ta đều nghĩ ngay đó là một sản phẩm giải trí dành cho trẻ em. Thế nhưng đối tượng khách hàng mà anime nhắm đến lại có phạm vi vô cùng rộng lớn.
Thế giới anime đa dạng, phong phú dành cho mọi lứa tuổi.
Không lệ thuộc vào quy tắc “dành cho trẻ em”, chủ đề anime truyền tải trở nên rộng lớn hơn và mang nhiều vấn đề trưởng thành hơn. Bản thân nội dung của anime cũng vì thế mà trở nên phức tạp. Sự phức tạp này hoàn toàn trái ngược với yêu cầu “đơn giản dễ hiểu” ở phim hoạt hình thông thường. Và cũng vì vậy mà tuyến nhân vật thường có sự thay đổi theo sự phát triển của cốt truyện.
Điểm này vốn không giống như hầu hết các phim hoạt hình, nơi nhân vật một khi đã được thiết lập cho một tính cách, chúng ta sẽ hiếm khi thấy sự phát triển nhân vật. Ví dụ như ở “Rurouni Kenshin”, ta có thể thấy rõ sự khác biệt của một Kenshin lạnh lùng của thời Mạc Phủ và một Kenshin hiền hòa hay cười ở thời hậu Mạc Phủ. Hay với Dragon Ball , chúng ta được chứng kiến các nhân vật từ lúc nhỏ đến khi lớn lên, có cả gia đình, sự biến đổi về mặt sức mạnh, điều đó cũng tương tự như Sailor Moon. Ở phim hoạt hình ngày trước, đây là một điều rất hiếm thấy.
Những sự khác biệt ấy thay đổi khái niệm phim hoạt hình vốn có. Hay đúng hơn, mọi người dùng chính từ “anime” để phân biệt hẳn với phim hoạt hình, để khi nhắc đến anime mọi người đều nghĩ đến một khái niệm phim hoạt hình khác hẳn.
Phân loại
Cũng như Manga, Anime gồm nhiều loại khác nhau.
Action: Phim anime hành động (như One Piece, Naruto, Bleach, Fate/Zero, Black Lagoon)
Adventure: Phim anime phiêu lưu, mạo hiểm (như InuYasha, Tsubasa Choronicles, Mushishi, Black Lagoon)
Anthropomorphism hay "thuyết hình người" là thể loại trong đó những sinh vật không phải là con người, đồ vật vô tri giác, các hiện tượng tự nhiên hay siêu nhiên được gán cho đặc tính của loài người. Nếu bạn coi phim mà bắt gặp một con thú hay đồ vật (không tính trí thông minh nhân tạo) nói chuyện hay làm những việc giống con người thì đó chính là thể loại này.
Bishoujo/Moe: Phim anime có các nhân vật chính là nữ, xinh đẹp (như Mai-HiME)
Bishounen: Phim anime có các nhân vật chính nam, nhưng thường được vẽ như nữ, hoặc những nhân nữ có nét đẹp nam tính (như Ran The Samurai Girl)
Bounty Hunters: Phim anime nói về thợ săn tiền thưởng. (như Cowboy Bebop, Vampire Hunter D)
Clubs: Phim anime xoay quanh các hoạt động trong câu lạc bộ (CLB) ở trường học. Thường một CLB phải có 3 thành viên trở lên. (như Suzumiya Haruhi no Yūutsu)
Comedy: Phim anime hài (như Baka to Test to Shōkanjū, School Rumble, Gintama, Nichijou, Golden Boy, Great Teacher Onizuka, Danshi Koukousei no Nichijou)
Coming of Age: Phim anime miêu tả quá trình trưởng thành của nhân vật chính. Họ phải đối đầu với thử thách, quyết định quan trọng, chịu trách nhiệm hay rút ra được một bài học bằng cách vượt qua trở ngại để trưởng thành hơn. (như Naruto,Dragon Ball)
Daily life: như Slice of life.
Demetia: Những phim thuộc thể loại này thường "điên điên" Fooly Coolly, FLCL
Detective: Phim anime thám tử (như Thám tử lừng danh Conan, Death Note, Liar Game, Monster, Thám tử Kindaichi,Pluto)
Drama: Phim anime kịch tính, có thể tạo cảm giác vui vẻ hay đau buồn, thậm chí phẫn uất (như Bishoujo Senshi Sailor Moon Crystal Season III, Super Lovers, Attack On Titan - Shingeki No Kyojin BD, ...)
Dystopia: trong tiếng Hy lạp cổ là: δυσ- "xấu xa, bệnh hoạn" và τόπος, "nơi chốn, địa quan", còn gọi là cacotopia hay "phản không tưởng". Trong văn học, xã hội tương lai suy thoái rơi vào tình trạng bạo lực, chính phủ nắm quyền tất cả và thường dưới chủ nghĩa không tưởng. Dystopia trong văn học lên tiếng cảnh báo về tình trạng vô chính phủ về mặt đạo đức trong một kỷ nguyên khoa học nếu con người cứ sống theo lề lối hiện tại sẽ dẫn tới hậu quả tất yếu. Do đó, dystopia được coi là một loại không tưởng tiêu cực và thường được mô tả như chính phủ chuyên quyền độc đooán. Dystopia thường đặc trưng bởi hệ thống kiểm soát xã hội, ít hoặc hoàn toàn không có quyền tự do cá nhân, ngôn luận và đất nước liên tục trong tình trạng xung đột hay bạo lực (như Psycho-Pass).
Family: Phim anime về gia đình. (như Momo e no Tegami, Ōkami Kodomo no Ame to Yuki)
Fantasy/Fantasy world: Phim anime có bối cảnh tưởng tượng, phép thuật, giả tưởng (như Slayers, Fate/Zero)
Food: Phim về ẩm thực (như Shokugeki no Souma)
Game: Phim anime được chuyển thể từ game (như Accel world, No Game No Life).
Gender bender: Phim anime trong đó giới tính của nhân vật bị lẫn lộn: nam hoá thành nữ, nữ hóa thành nam (như Love Stage, Ladies Versus Butlers, Yamada-kun to 7-nin no Majo)
Girls-with guns: Phim anime có mấy cô bắn súng (như Noir, Chrono Crusade, Black★Rock Shooter)
Gunfights: Phim anime có 2 phe hoặc nhiều hơn đấu súng với nhau. (như Black Lagoon)
Harem: Phim thường có nhân vật chính (có thể không có điểm gì đặc biệt) có nhiều nhân vật phụ là nữ xung quanh, hâm mộ (nếu là nam) và nhiều nhân vật phụ nam xung quanh, hâm mộ (nếu là nữ). Những nhân vật nữ và nam phụ thường là bishounen (trai đẹp) hoặc bishoujo (gái xinh) (như Love Hina, Ai Yori Aoshi, Kami nomi zo Shiru Sekai, Date A Live, Hayate no Gotoku, NiseKoi, HighSchool DxD, Princess Lover!)
High school: tương tự School nhưng xoay quanh những nhân vật đang học cấp 3 (như Yahari Ore no Seishun Love Come wa Machigatteiru, Aku no Hana).
Hikikomori: Thể loại về hiện tượng những người tự giam mình trong căn phòng đơn lẻ và từ chối tham gia vào đời sống xã hội và gia đình trong thời gian dài hơn sáu tháng, chỉ liên hệ duy nhất với người thân trong gia đình. (như NHK ni Youkoso!)
Historical: Phim anime có liên quan đến thời xa xưa. (như Kingdom, Vinland Saga, Arslan Senki, Berserk)
Horror: Phim anime kinh dị (như Another, Mirai Nikki, Blood+, Gyo, Shiki, Elfen Lied, Yami Shibai, Jigoku Shoujo, Akira,Corpse Party, Tokyo Ghoul, Asura, Vampire Hunter D, Ghost Hound)
Josei/Redikomi: Thể loại của manga hay anime được sáng tác chủ yếu bởi phụ nữ cho những độc giả nữ từ 18 đến 30. Josei manga có thể miêu tả những lãng mạn thực tế, nhưng trái ngược với hầu hết các kiểu lãng mạn lí tưởng của Shoujo manga với cốt truyện rõ ràng, chín chắn (như Chihayafuru, Paradise Kiss, 07 Ghost, ...).
Juujin: Thể loại những nhân vật tuy là người nhưng mang đặc điểm của loài vật như có tai hoặc đuôi thú. Điển hình như là Horo trong Spice and Wolf với đôi tai và đuôi sói.
Kodomo: Phim anime cho trẻ em (như Chi's Sweet Home, Card Captor Sakura, Maken-ki, ...)
Live action: Phim anime đã được chuyển thể thành phim người thật đóng (như Ansatsu Kyoushitsu Live Action, Ano Hi Mita Hana no Namae wo Bokutachi wa Mada Shiranai, Attack on Titan, ...)
Live show: Phim anime về chương trình biểu diễn trực tiếp (như Love Live, AKB0048, Super Sonico The Animation, ...)
Love Polygon: Trên lý thuyết thì là mối quan hệ tình cảm giữa nhiều người (ví dụ A thích B, B thích C và C thích ngược lại A - có thể nhiều hơn 3 người) và không bắt buộc phải khác giới (có thể là đồng giới). Nhưng trong anime thì thường là hai nhân vật nữ thích một chàng - hay con gọi là tình tay ba (Như School Days, White Album 2, Ushinawareta Mirai wo Motomete, ...).
Mafia: Phim anime có mafia (như Gungrave, Baccano!, Black Lagoon)
Mahou Shoujo: Phim anime có các nhân vật chính là nữ, có phép thuật, biến hình, sức mạnh siêu nhiên (như Sailor Moon, Puella Magi Madoka Magica, Card Captor Sakura, Rokujouma no Shinryakusha, ....)
Magic: Phim anime giả tưởng có tồn tại những sức mạnh siêu nhiên như thần chú, gây phép, vòng tròn ma thuật... (như Dragon Ball, Fairy Tail, Fate/Zero)
Manga: Phim anime được chuyển thể từ Manga (như Conan, One Piece, Fairy Tail, Bungou Stray Dogs, ...)
Martial Arts: Giống với tên gọi, bất cứ gì liên quan đến võ thuật trong truyện từ các trận đánh nhau, tự vệ đến các môn võ thuật như akido, karate, judo hay taekwondo, kendo, các cách né tránh (như Mushibugyo, Saint Seiya, One Punch Man, ...)
Mecha: Còn được biết đến dưới cái tên meka hay mechs, là thể loại nói tới những cỗ máy biết đi, robot hoặc máy móc (thường là do phi công cầm lái) (như Gundam, Active Raid, Saijaku Muhai no Bahamut, Schwarzesmarken, )
Military: Phim anime có xoay quanh chủ yếu về quân đội (như Attack On Titan, Sidonia no Kishi, Taimadou Gakuen 35 Shiken Shoutai, God Eater, Heavy Object, ...)
Music: Phim anime kể về cuộc sống hằng ngày của những nhân vật có liên quan tới âm nhạc. Thường là theo một thể loại nhạc nhất định, xoay quanh quá trình luyện tập, khao khát hoàn thiện bản thân của nhân vật và theo đuổi một mục tiêu nào đó. Thể loại này khác với thể loại Sports. (như K-ON!, Beck, Nodame Cantabile, Piano no Mori, Sakamichi No Apollon,Hibike! Euphonium, Nana, Kowarekake no Orgel, Love Live!)
Movie: Phim anime lẻ không phải dạng OVA hay TV SERIES (như Pokémon)
Mystery: Thể loại thường xuất hiện những điều bí ấn không thể lí giải được và sau đó là những nỗ lực của nhân vật chính nhằm tìm ra câu trả lời thỏa đáng (như Hắc Quản Gia, Another)
Ninjas: Phim anime về một loại điệp viên hoặc sát thủ tồn tại ở Nhật Bản vào đầu thế kỷ 14. Họ thường mặc những bộ trang phục màu đen và ẩn nấp trong bóng tối để thực thi nhiệm vụ. Khả năng của ninja cũng vượt trội con người bình thường (như Ranma ½)
Novel: Phim anime được chuyển thể từ tiểu thuyết (như Fate/Zero, Hyōka, Sword Art Online)
Otaku: Phim anime chỉ một kiểu người, kì quái, làm bạn những người giống như họ hoặc dùng để chỉ một ai đó quá say mê một cái gì, đặc biệt là anime (hoạt hình), manga (truyện tranh), hay game (trò chơi điện tử). Chữ này theo thế giới lại được hiểu chung là những người đọc truyện tranh và xem phim hoạt hình. Ở nước ngoài, "otaku" thường được dùng để chỉ những người hâm mộ anime hay manga và gọi một ai đó là "otaku" cũng "không có gì" là xấu hay lăng mạ, chỉ là bất bình thường (như Ore no Imōto ga Konna ni Kawaii Wake ga Nai, No Game No Life, NHK ni Youkoso!)
OVA: Ngoại truyện
Parallel Universe: Vũ trụ song song (hay còn gọi là thế giới song song) là một thế giới khác riêng biệt tồn tại song song với chúng ta. Thế giới khác đó đôi khi là biến thể của chính thế giới chúng ta, chẳng hạn như thế giới trong gương. Nói tóm lại, thể loại này có nhiều hơn 1 thế giới/ vũ trụ/ hiện thực tồn tại trong anime (như Bleach, Gintama, Higurashi no Naku Koro ni)
Parody: Phim anime hài hước, nhái hay chọc những anime/manga khác (như Excel Saga, Gintama)
Proxy Battles: Phim anime về những trận chiến mà con người dùng những sinh vật hoặc rô bốt chiến đấu thay thế cho họ, mặc cho họ cho ra lệnh hay chỉ đơn thuần là chuyển chúng sang chế độ chiến đấu. Thường là những vật có thể huấn luyện được (Pokemon), hoặc chỉ là ảnh không gian 3 chiều (như Pokémon, Yugi Oh)
Psychological: Thể loại liên quan đến những vấn đề về tâm lý của nhân vật (tâm thần bất ổn, điên cuồng...) (như Mirai Nikki, Higurashi no Naku Koro ni)
Romance: Phim anime lãng mạn,cảm động (như Ichigo 100%, Baby love, Kotonoha no Niwa, Byōsoku 5 Centimeter,Nodame Cantabile, Koi Kaze)
Samurai: Phim anime có samurai (như Rurouni Kenshin, Samurai Champloo, Samurai 7)
School: Phim anime trường học (như Azumanga Daioh, Hyouka, Yahari Ore no Seishun Love Come wa Machigatteiru,Danshi Koukousei no Nichijou)
Sci-Fi: Phim anime khoa học viễn tưởng (như Tegami Bachi, Patema Inverted, Serial Experiment Lain, Space Brothers,SteamBoy, Paprika)
Seijin: Tương tự Josei nhưng dành cho nam giới
Seinen: Phim anime dành cho lứa tuổi thanh niên, trung niên, cụ thể nhằm vào những đối tượng nam 18 đến 30 tuổi, nhưng người xem có thể lớn tuổi hơn, với một vài bộ truyện nhắm đến các doanh nhân nam quá 40. Thể loại này có nhiều phong cách riêng biệt, nhưng thể loại này có những nét riêng biệt, thường được phân vào những phong cách nghệ thuật rộng hơn và phong phú hơn về chủ đề, có các loại từ mới mẻ tiên tiến đến khiêu dâm(như Akira, Berserk, Vagabond,Solanin, Gantz, Kaiba)
Shoujo: Phim anime dành cho nữ, thường thiên về tình cảm, câu chuyện tình yêu, tình bạn,... (như Fruits Basket,Kimi ni Todoke, Ao Haru Ride, Ore Monogatari, Orange)
Shoujo Ai: Phim anime về đồng tính nữ, thường nhẹ nhàng, không nói về quan hệ thể xác mà chỉ có những cảm xúc, tình cảm (như Strawberry Panic!)
Shounen: Phim anime dành cho nam, thiên về các loại như khoa học viễn tưởng, thể thao, hành động, kinh dị và thường mang tính chất bạo lực (như Dragon Ball, One Piece)
Shounen Ai: Phim anime về tình yêu giữa đồng tính nam, thường nhẹ nhàng, không nói về quan hệ thể xác mà chỉ có những cảm xúc, tình cảm (như Graviation)
Slice of life (SOL): Phim anime trong đó tập trung miêu tả một khía cạnh của cuộc sống đời thường với những nhân vật rất đời thường. Bây giờ tại sao người ta lại muốn xem một bộ phim hoạt hình về những người bình thường làm những việc hoàn toàn bình thường như thế? Khá rõ ràng là bởi cuộc sống của "họ" thường tốt hơn so với của riêng bạn… Nếu bạn đã luôn luôn có các vấn đề phải giải quyết, những phiền hà và rắc rối trong cuộc sống mà bạn phải "căng não" ra để điều chỉnh, Slice of Life sẽ chỉ cho bạn thấy rất rất nhiều cách khác nhau để làm điều đó. Chúng cũng sẽ cho bạn một cái nhìn tươi mới và lạc quan hơn, nâng cao tinh thần cho bạn ở cuộc sống nói chung và thúc đẩy bạn đi ra thế giới bên ngoài và có thể sống với nó một cách đầy đủ hơn… (như Hataraku Maō-sama!, Hentai Ouji to Warawanai Neko)
Space Travel: Phim anime có liên quan đến vũ trụ (như Dragon Ball GT, Plannet, Sidonia no Kishi, Uchū Kyōdai)
Sports: Phim anime thể thao (như Captain Tsubasa, EyeShield 21, Slam Dunk, Kattobi Itto)
Super Power: Phim anime nhằm hướng đến những bộ anime có những nhân vật có sức mạnh đặc biệt (như Toaru Majutsu no Index, Angel Beats!)
Supernatural: Phim anime thể hiện những sức mạnh đáng kinh ngạc và không thể giải thích được, chúng thường đi kèm với những sự kiện trái ngược hoặc thách thức với những định luật vật lý (như Toaru Majutsu no Index, Fate/Zero)
Swordplay: Phim anime có các cảnh hành động trong đó nhân vật sử dụng kiếm hay những thứ vũ khí tương tự như vậy một cách thao luyện (như Gintama, Sword Art Online, Rurouni Kenshin, Bleach, Vagabond)
Time Travel: Phim anime về du hành thời gian. Vì một lý do nào đó, nhân vật có thể nhảy về quá khứ hoặc tương lai (nhưInuYasha, Toki o Kakeru Shoujo, Puella Magi Madoka Magica)
Time Loop: Phim anime về vòng lặp thời gian. (Steins;Gate, The Tatami Galaxy, Puella Magi Madoka Magica, All You Need Is Kill)
Tragedy (bi kịch): Phim anime chứa đựng những sự kiện mà dẫn đến kết cục là những mất mát hay sự rủi ro to lớn (nhưAngel Beats!, Akame ga kill, Shigatsu wa kimi no Uso, Fate/Zero)
Underworld: Thế giới ngầm - thể loại liên quan đến những tổ chức tội phạm. Thế giới trong bóng tối này ít người biết đến nơi xảy ra những chuyện phạm pháp như giết người, buôn lậu, bán thuốc phiện, những cuộc ẩu đả thanh toán lẫn nhau... xảy ra như cơm bữa. Những tổ chức trong thế giới này thường là Mafia hoặc Yakuza (xã hội đen) (như Durarara!!, One Piece, Baccano!, Black Lagoon)
Vampire: Phim anime về Ma cà rồng - những sinh vật giống con người nhưng có ranh năng dài để hút máu con người. Trong những bộ anime, chúng sống trong bóng đêm, sợ hãi trước ánh nắng ban ngày và có nhược điểm sợ hành, thánh giá... Ngoài ra, họ còn có tuổi thọ cao hơn con người rất nhiều và trong nhiều tác phẩm còn có siêu năng lực (như Blood Lad, Hellsing, Vampire Hunter D)
Violence: Phim anime dính dáng tới bạo lực (như Dragon Ball Kai, Black Lagoon)
Visual Novel: Phim anime được chuyển thể từ những game nhập vai dùng text để điều khiển nhân vật với những hình minh họa tĩnh (như Date A Live, Little Busters!)
Các thể loại nhạy cảm
Adult: Phim anime có các cảnh nhạy cảm, chỉ phù hợp với lứa tuổi 17+ (như Seikon no Qwaser)
Ecchi: Phim anime thường có những cảnh hở hang để gây cười, dụ khán giả, nhưng không có cảnh sex (nhưMahoromatic)
Erotic game (Eroge): chỉ video games hay computer games của Nhật Bản mà có các đặc điểm nội dung khiêu dâm, là một dạng trong artwork anime-style. Trong tiếng Anh, eroge được gọi là hentai games dựa theo định nghĩa từ hentai trong tiếng lóng của tiếng Anh. Nó đôi lúc được viết ngắn lại thành H games. Ở Nhật Bản, Eroge chỉ tới những game 18+. Đa phần là Visual Novels hay dating sims nhưng không chỉ giới hạn nhiêu đó. Nói tóm lại, miễn game đó có chứa nội dung 18+ mặc cho có cốt truyện thế nào đi nữa thì đều vẫn liệt vào hàng eroge.
Hentai: Phim anime bao gồm sex, quan hệ thể xác giữa những người khác giới, chứa nội dung 18+ (cấm trẻ em dưới 18 tuổi) (như Akiba Girls, La Blue Girl)
Mature: Thể loại dành cho lứa tuổi 17+ bao gồm các pha bạo lực, máu me, chém giết, tình dục ở mức độ vừa (như Dakara Boku wa, H ga Dekinai)
Soft Yaoi: Nặng hơn Shounen-ai.
Yaoi: Phim anime về tình yêu giữa đồng tính nam, có thể có cảnh sex (như Boku no pico)
Yuri: Phim anime về đồng tính nữ, có thể có cảnh sex (như Kannazuki no Miko)
